Halifax, có tên chính thức là khu đô thị Halifax – Halifax Regional Municipality (HRM), là thủ phủ tỉnh bang Nova Scotia của Canada, hiện đang nằm trong top đầu các thành phố phát triển nhanh nhất của quốc gia này. Trong những năm gần đây, cùng với sự khuyến khích của chính phủ Canada, làn sóng nhập cư từ nhiều nước tới thành phố này tăng nhanh, trong đó có cộng đồng người Việt. Vì thế, trong bài viết này mình sẽ đi sâu vào các đặc điểm tự nhiên và xã hội của vùng đất này, thay vì chỉ tập trung vào các hoạt động du lịch. Nói cách khác, chúng ta sẽ cùng cảm nhận với con mắt của một cư dân, một di dân tới đây, thay vì góc nhìn của một khách du lịch.
Lá cờ của bang Nova Scotia
Mục lục
Tự nhiên
Vị trí địa lý
Halifax là một thành phố nằm ở bờ đông Canada, được bao bọc bởi Đại Tây Dương. Thành phố có “nick name” là “Canada’s Ocean Playground” – bạn có thể nhìn thấy cái tên này ở tất cả các biển số xe.
Đô thị vùng Halifax chiếm diện tích 5.490,35 km2, khoảng 10% tổng diện tích đất của Nova Scotia. Diện tích đất tương đương với tổng diện tích đất của tỉnh Đảo Hoàng tử Edward, và có chiều dài khoảng 165 km giữa cực đông và cực tây, không bao gồm Đảo Sable. Điểm gần nhất với đảo Sable không phải ở Halifax, mà là ở Quận Guysborough liền kề. Tuy nhiên, Đảo Sable được coi là một phần Quận 7 của Hội đồng Khu vực Halifax.
Địa hình
Bờ biển chủ yếu là đá với các bãi cát nhỏ biệt lập trong các vịnh có mái che. Các tính năng ven biển lớn nhất bao gồm Vịnh St. Margarets, Cảng Halifax / Lưu vực Bedford, Cảng Cole, Cảng Musquodoboit, Cảng Jeddore, Cảng tàu, Cảng Sheet và Cảng Ecum Secum. Địa hình của đô thị trải dài từ đất nông nghiệp tươi tốt ở Thung lũng Musquodoboit đến những ngọn đồi nhấp nhô nhiều đá và rừng rậm. Nó bao gồm một số đảo và bán đảo, trong số đó Đảo McNabs, Đảo Beaver, Đảo Melville, Đảo Deadman của và Đảo Sable.
Đặc trưng địa hình Halifax là rất nhiều đồi dốc. Đây là mình đang đi bộ dọc tuyến Highway 102 – một trong hai trục đường huyết mạch của thành phố
Khí hậu
Halifax có khí hậu lục địa ẩm giáp với khí hậu đại dương, với mùa hè ấm áp và mùa đông tương đối ôn hòa, đó là do sự điều tiết của Dòng chảy Vịnh. Thời tiết thường ôn hòa hơn vào mùa đông hoặc mát mẻ hơn vào mùa hè so với các khu vực ở vĩ độ tương tự trong đất liền. Tháng Giêng là tháng lạnh nhất, là tháng duy nhất có nhiệt độ cao dưới mức đóng băng một chút ở -0,1°C (31,8°F), trong khi tháng Tám là ấm nhất.
Lượng mưa cao quanh năm. Mùa đông có sự kết hợp của mưa, mưa đóng băng và tuyết với chu kỳ đóng băng-tan băng thường xuyên. Tuyết rơi nhiều vào mùa đông, nhưng tuyết phủ thường loang lổ do các chu kỳ đóng băng-tan băng thường xuyên, làm tan chảy tuyết tích tụ. Một số mùa đông có nhiệt độ lạnh hơn và ít chu kỳ đóng băng-tan băng hơn; trong đó gần đây nhất là mùa đông 2014–2015, lạnh nhất, nhiều tuyết nhất và bão lớn nhất trong khoảng một thế kỷ. Mùa xuân thường ẩm ướt, mát mẻ và đến muộn hơn nhiều so với các khu vực của Canada ở vĩ độ tương tự, do nhiệt độ nước biển mát hơn. Mùa hè ôn hòa và dễ chịu, điều kiện nóng ẩm không thường xuyên. Các điều kiện ấm áp, dễ chịu thường kéo dài đến tháng 9, đôi khi vào giữa tháng 10.
Lượng mưa trung bình hàng tháng cao nhất từ tháng 11 đến tháng 2 do các cơn bão dữ dội vào cuối mùa thu đến mùa đông di cư từ Đông Bắc Hoa Kỳ và thấp nhất vào mùa hè, với tháng 8 là tháng ấm nhất và khô nhất trong năm. Halifax đôi khi có thể đón nhận các trận cuồng phong, chủ yếu từ tháng 8 đến tháng 10. Một ví dụ là khi Bão Juan , một cơn bão cấp 2, đổ bộ vào tháng 9 năm 2003 và gây ra thiệt hại đáng kể cho khu vực. Bão Earl đã sượt qua bờ biển như một cơn bão cấp 1 vào năm 2010. Năm 2019, Bão Dorian đổ bộ ngay phía nam Halifax như một cơn bão sau nhiệt đới với cường độ tương đương bão cấp 2 và gây ra thiệt hại đáng kể trên khắp Nova Scotia. Nhiệt độ bề mặt biển Đại Tây Dương đã tăng lên trong những năm gần đây, khiến Halifax và bờ biển Nova Scotia phần nào dễ bị bão hơn so với khu vực trước đây.
Các đầm lấy với hệ sinh thái đặc trưng và các động thực vật đặc hữu vùng Bắc Mỹ
Nhiệt độ cao nhất từng được ghi nhận ở thành phố Halifax là 37,2°C (99,0°F) vào ngày 10 tháng 7 năm 1912, và nhiệt độ thấp nhất được ghi nhận là −29,4°C (−20,9°F) vào ngày 18 tháng 2 năm 1922. Đợt nắng nóng ở Bắc Mỹ vào tháng 3 năm 2012 đã mang lại nhiệt độ cao bất thường cho thành phố Halifax. Vào ngày 22 tháng 3, thủy ngân đã tăng lên 28,2°C (82,8°F) tại trạm thời tiết Halifax Windsor Park, và 27,2°C (81,0°F) tại Sân bay Quốc tế Halifax Stanfield. Bất chấp khả năng nhiệt độ cao, trong một năm bình thường chỉ có một ngày vượt quá 3°C (86°F). Halifax cũng có số lượng băng giá khiêm tốn theo tiêu chuẩn của Canada do ảnh hưởng của hàng hải, trung bình hàng năm có 131 đợt sương giá và 49 ngày dưới mức đóng băng. Thời gian không có sương giá trung bình là 182 ngày, từ ngày 1 tháng 5 đến ngày 31 tháng 10
Xã hội
Lịch sử hình thành
Halifax nằm trong vùng đất tổ tiên truyền thống của các dân tộc bản địa Mi’kmaq, được gọi là Mi’kma’ki. Người Mi’kmaq đã cư trú ở Nova Scotia, New Brunswick và Đảo Hoàng tử Edward kể từ trước khi người châu Âu đổ bộ vào Bắc Mỹ trong những năm 1400 và 1500 để thiết lập nghề cá. Tên Mi’kmaq của Halifax là K’jipuktuk , phát âm là “che-book- take“
Bốn thành phố tự quản trong khu đô thị Halifax đã phối hợp cung cấp dịch vụ thông qua Cơ quan quản lý đô thị từ cuối những năm 1970, nhưng vẫn là các thị trấn và thành phố độc lập cho đến ngày 1 tháng 4 năm 1996, khi chính quyền tỉnh hợp nhất tất cả các chính quyền thành phố trong Quận Halifax để thành lập Khu vực Halifax Thành phố. Do đó, ranh giới thành phố hiện bao gồm toàn bộ Quận Halifax ngoại trừ một số khu bảo tồn của First Nation.
Kể từ khi hợp nhất, khu vực này chính thức được gọi là Khu đô thị Halifax (HRM), mặc dù “Halifax” vẫn được sử dụng phổ biến cho ngắn gọn. Vào ngày 15 tháng 4 năm 2014, hội đồng khu vực đã phê duyệt việc triển khai chiến dịch xây dựng thương hiệu mới cho khu vực do công ty địa phương Revolve Marketing phát triển.
Nhìn thấy xe có biển số mang dòng chữ “Canada’s Ocean Playground” là biết xe đăng ký ở Nova Scotia
Văn hóa – Giáo dục
Halifax có một mạng lưới các trường công lập và tư thục phát triển, cung cấp chương trình giảng dạy từ lớp tiểu học đến lớp mười hai; 136 trường công lập được quản lý bởi Hội đồng Trường học Khu vực Halifax, trong khi sáu trường công lập do tỉnh Conseil scolaire acadien quản lý. Mười bốn trường tư thục của thành phố được hoạt động độc lập.
Đô thị cũng là quê hương của sau sau trung học cơ sở giáo dục: Đại học Dalhousie, Đại học Saint Mary, Mount Saint Đại học Vincent, Đại học Cao đẳng King, Đại Tây Dương School of Theology, Đại học NSCAD, và Nova Scotia Cao đẳng cộng đồng, ngoài việc Halifax khuôn viên trường Đại học Sainte-Anne và một số cơ sở tư nhân. Trường lớn nhất trong số này, Đại học Dalhousie, là trường đại học chuyên sâu về nghiên cứu hàng đầu của Đại Tây Dương Canada, xếp thứ 7 ở Maclean và thứ 228 trên thế giới. Trường này có hầu hết các trường chuyên nghiệp của tỉnh trong khi các cơ sở khác tập trung chủ yếu mặc dù không chỉ tập trung vào giáo dục đại học. Rất nhiều sinh viên đại học và cao đẳng góp phần tạo nên văn hóa thanh niên sôi động trong khu vực, cũng như biến nó trở thành trung tâm giáo dục đại học chính ở miền đông Canada.
Các sinh viên đến từ Việt Nam theo học chủ yếu ở Đại học St. Mary. Lý do là ở đây có ngành “Health Care”, sau khi ra trường có thể xin việc làm dễ dàng, có nhiều cơ hội định cư, cũng như nhận được nhiều hỗ trợ từ chính phủ.
Saint Mary là trường Đại học có nhiều sinh viên Việt Nam theo học
Hệ thống thư viện ở đây cũng rất phát triển. Thư viện không chỉ là nơi mượn hay đọc sách, mà còn là địa điểm vui chơi của trẻ em, là khôn gian làm việc, là nơi tương tác giữa chính quyền và dân chúng, tổ chức các sự kiện cộng đồng… Chúng gần giống với một kiểu “trung tâm văn hóa”. Đặc biệt, bạn có thể mượn sách ở nơi này và trả sách ở nơi khác rất thuận tiện.
Bên trong một thư viện ở thị trấn Kentville, trước đây vốn là một Nhà thờ cũ
Đây là máy trả sách tự động. Bạn đứng bên ngoài đặt cuốn sách muốn trả, máy sẽ tự hút lên tầng trên, nhân viên thư viện sẽ tập hợp và để vào vị trí.
Ngôn ngữ
Người dân Canada sử dụng song song hai thứ tiếng Anh và Pháp. Tất cả những gì trong cuộc sống thường ngày từ bao bì gói kẹo đến thông báo của chính quyền, đều thể hiện bằng cả hai thứ tiếng. Tuy nhiên, người Việt sẽ thấy khá thân thiện khi hệ thống đo lường của Canada là dùng theo Pháp (Kg, km…) thay vì pound, miles… như bên Mỹ. Việc này rất quan trọng trong cuộc sống hàng ngày khi bạn đi mua bán hoặc tham khảo giá cả.
Tất cả đều thể hiện bằng cả tiếng Anh và tiếng Pháp
Đi lại
Nằm trong vùng văn hóa Bắc Mỹ, đất đai lại rộng lớn, dĩ nhiên phương tiện đi lại chính ở đây là ô tô. Những chiếc SUV hay bán tải to đùng là hình ảnh rất quen thuộc trên đường. Lưu ý là các cây xăng đều là tự bơm, nếu bạn thuê xe tự lái, hãy tìm hiểu cách dùng thẻ để mua xăng.
Tìm hiểu cẩn thận để mua đúng nhiên liệu, vì cây xăng là tự bơm
Phương tiện công cộng chủ yếu là xe bus, nhưng không phổ biến lắm. Chưa có các hệ thống tàu điện ngầm hoặc tàu trên cao như ở Mỹ hay châu Âu. Nếu muốn nhanh, bạn có thể sử dụng Uber hoặc taxi, nhưng cước khá mắc, lái xe thường là người Ấn, lái xe khá ẩu.
Đời sống thường ngày
Ở đây bạn không thể kiếm được kiểu chọ cóc, chợ tạm như Hà Nội hay Sài Gòn. Cái gì cũng phải có chỗ của nó. có thể kể ra mấy hệ thống chính ở Halifax như sau:
- IKEA/ Home Depot: Đây là kiểu mô hình “one stop shopping”, nơi bạn có thể mua tất cả mọi thứ đủ để dựng thành một cái nhà, từ móng đến mái, từ sơn đển cửa, từ tấm sán đền móc áo…
IKEA còn giống như một địa điểm kết hợp mua sắm và vui chơi cuối tuần. Bố mẹ có thể đăng ký gửi con ở khu vui chơi trẻ em để đi mua sắm, sau đó đón con và ăn uống ở khu nhà hàng. Nói chung là có thể ở đây cả ngày.
Lưu ý là ở Canada nói chung, nhân công rất đắt. Cho nên đi “mua hàng” đồng nghĩa với việc bạn phải tự chọn cái cần mua, hệ thống sẽ chỉ ra hạng mục đó đang ở kho nào, vị trí ở đâu…, bạn sẽ tự đến đó lấy và mang ra ngoài thanh toán. Chỉ trừ khi đó là chi tiết quá khổ quá tải, hoặc nằm ở vị trí quá cao, cần tới trợ giúp, còn hầu như mọi người đều “tự xử”.
- COSTCO: Là nơi bạn có thể mua tất cả mọi thứ cho nhu cầu thiết yếu cuộc sống với số lượng lớn. Người dân ở đây có khi ở rất xa, nên họ thường đi chợ 1 tuần hay 2 tuần một lần. Thậm chí mỗi lần đi mua sắm giống như một buổi đi chơi của cả gia đình luôn.
- Superstore/ Walmart: Đáp ứng những nhu cầu hàng ngày, với số lượng nhỏ và tươi ngon, giống như kiểu Winmart+ ở Việt Nam. Bạn cũng có thể mua những đồ thiết yếu như gạo, rau củ quả… ở khu “Asian Green” để nấu các món ăn Việt.
“Đi chợ” ở Halifax
Du lịch
Khu trung tâm
- Bến càng Halifax: Mặc dù là nơi bến cảng, nhung không gian ở đây tạo một ấn tượng rất yên ả, không chao chát xô bồ như những nơi tương tự khác.
- Các thị trấn: Kết nối với khu nội đô Halifax là những trục giao thông lớn rất thuận tiện, theo mô hình “From Town To Town” điển hình. Bạn có thể đến thăm các thị trấn trong phạm vi khoảng 30 – 45 phút chạy xe như Kentville, Wolfville, Windsor… với những mái nhà như trong thiệp giáng sinh, những khu đầm lầy đặc trưng của Bắc Mỹ với nhiều sinh vật hoang dã vẫn được bảo tồn nguyên vẹn.
Trung tâm thị trấn Kentville
Bạn có thể nhìn thấy phía trên đầu mình biển hiệu NSLC – Nova Scotia Liquor Company. Ở Canada, tất cả các đồ uống có cồn đều được giám sát bởi Chính phủ, mọi hành vi mua bán đều được kiểm soát rất chặt, đặc biệt với trẻ em vị thành niên.
Đặc sản
Là thành phố nằm bên bờ Đại Tây Dương, nên đầu tiên phải nói đến là hải sản. Tôm hùm, cá ngừ… tươi ngon và giá rất rẻ, bán sẵn ở các siêu thị.
Kế đến là các thực phẩm nổi tiếng của Canada như gà, heo… có chất lượng cũng khá tươi ngon. Cá nhân mình ăn vào không thấy bị đầy bụng như đồ ăn bên Mỹ.
Tôm hùm tươi ngon bày bán ở tất cả các siêu thị
Vui chơi giải trí
Cuộc sống của người dân ở đây gắn liền với thiên nhiên. Nhà nào cũng có vườn trước vườn sau, chỉ khác nhau là lớn hay nhỏ. Do vậy, hoạt động vui chơi giải trí cũng xoay quanh các buổi picnic dã ngoại. Trẻ em thường vui chơi trong các khu riêng ở thư viện, trung tâm mua sắm… Người lớn thì tụ tập, buôn chuyện ở Tim Hortons. Ở Canada, Tim Hortons giống như Starbucks ở Mỹ vậy, rất phổ biến và giống như một tụ điểm.
Một thị trấn nhỏ xíu cũng có thể có vài cái Tim Hortons, nơi mọi người đều biết nhau – giống như các quán rượu ở miền Tây hoang dã trong truyện Lucky Luke.
Buổi tối, bạn có thể la cà ở mấy quán bar. Không có nhiều lựa chọn, và cũng nằm ngay mấy khu mà ban ngày ta đi mua sắm. Đánh giá chung là đồ khá ngon với giá cả không quá đắt.
Montanas là một lựa chọn tốt. Menu khá hợp khẩu vị và giá cả cũng hợp lý
Đất rộng, người thưa, chính sách cởi mở, thân thiện… khiến Canada là một điểm đến thuộc lựa chọn hàng đầu của những người di cư, đặc biệt từ các quốc gia đông dân như Ấn Độ, Trung Quốc… Tuy vậy, nếu quan tâm đến câu chuyện này, bạn cần rất thận trọng với các kênh thông tin, tránh để mất tiền oan, thậm chí rơi vào bẫy lừa đảo.
